Σχολικός Εκφοβισμός-Παράγοντες Κινδύνου 1

Γράφουν: Ρέα Δουμανά, Άρτεμις Τσίτσικα

Ο σχολικός εκφοβισμός, είναι ένα πολυπαραγοντικό κοινωνικό φαινόμενο, που επηρεάζει μαθητές, γονείς εκπαιδευτικούς, και βασίζεται σε πολλούς αιτιολογικούς παράγοντες, που σχετίζονται άμεσα με τις συνέπειες που προκαλούνται σε προσωπικό, οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο (Espelage & Horne, 2008 for a review). Η τρέχουσα επιστημονική βιβλιογραφία, αναφέρει ότι το φαινόμενο του εκφοβισμού αποτελεί την κορυφή της πυραμίδας, σε ένα πλαίσιο συνδυασμού προσωπικών/ατομικών και εξωτερικών «περιβαλλοντικών» χαρακτηριστικών, όπως το σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον, καθώς και οι σχέσεις με τους συνομήλικους. Ο συνδυασμός αυτών των χαρακτηριστικών, καθορίζει την έκταση και τη φύση της συμπεριφοράς του σχολικού εκφοβισμού (Espelage & Horne, 2008 for a review).

Στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και της επιθετικής συμπεριφοράς, παρατηρείται η παρουσία των προγνωστικών παραγόντων, οι οποίοι διαχωρίζονται στους παράγοντες κινδύνου και τους προστατευτικούς παράγοντες (Coie et al., 1993; Durlak, 1998). Πιο συγκεκριμένα οι παράγοντες κινδύνου καθορίζουν την πιθανότητα ένα παιδί να αναπτύξει προβληματική/επιθετική συμπεριφορά, ενώ οι προστατευτικοί παράγοντες την πιθανότητα να μην αναπτύξει προβληματική/επιθετική συμπεριφορά. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι όσο αυξάνεται ο αριθμός των παραγόντων κινδύνου, τόσο αυξάνεται και η πιθανότητα να αναπτύξει ένα παιδί προβληματική/επιθετική συμπεριφορά.

Οι Προσωποκεντρικοί παράγοντες κινδύνου αποτελούνται από τους «εσωτερικούς» και διαπροσωπικούς. Οι «εσωτερικοί» παράγοντες αποτελούν ένα μείγμα χαρακτηριστικών που αφορούν την ικανότητα διαχείρισης «δύσκολων» καταστάσεων κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου. Η μειωμένη αντίληψη και αναγνώριση του συναισθηματικού κόσμου, ο μειωμένος έλεγχος παρόρμησης, η χαμηλή κοινωνική επάρκεια, η χαμηλή σχολική ένταξη και επίδοση καθώς και οι ακαδημαϊκές δυσκολίες, η ανεπαρκής αντίληψη ήθους, καθώς και οι στάσεις και πεποιθήσεις που ενισχύουν την εμφάνιση επιθετικής συμπεριφοράς και τέλος οι ψηφιακές δεξιότητες (Διαδικτυακός εκφοβισμός), κατέχουν μία ξεχωριστή θέση στους αιτιολογικούς παράγοντες για την εμφάνιση συμπεριφορών σχολικής βίας.