Συνέντευξη για το Πρόγραμμα «ΑΡΙΑΔΝΗ» στην εφημερίδα «Μαΐστρος», Β. Μουρατίδου 25/2/2016
1.Κυρία Τσίτσικα, πώς ξεκίνησε η ιδέα για το πρόγραμμα «Αριάδνη»;
Βασικά, υπήρξε μεγάλη ανάγκη για τη δημιουργία ενός δικτύου καταρτισμένων και ευαισθητοποιημένων ειδικών, οι οποίοι να δραστηριοποιούνται σε όλη τη χώρα κλινικά, εκπαιδευτικά και ερευνητικά με βασική θεματολογία την ορθή χρήση της τεχνολογίας από τους νέους, και σε συνεργασία με τη Γραμμή Στήριξης «ΜΕ. Υποστηρίζω» 80011 80015. Το θέμα του εθισμού στο διαδίκτυο και οι άλλες συμπεριφορές υψηλού κινδύνου αναδείχθηκαν για πρώτη φορά στη χώρα μας μέσα από το κλινικό και ερευνητικό έργο της Μονάδας Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ) της Β 'Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων "Π. & Α. Κυριακού" www.youth-health.gr
2. Τι ανταπόκριση υπήρξε από την πλευρά των ειδικών ψυχικής υγείας; Λειτούργησε το πρόγραμμα «Αριάδνη» πολλαπλασιαστικά στην ελληνική κοινωνία;
Το δίκτυο δημιουργήθηκε μέσα σε κλίμα ενθουσιασμού, εργατικότητας και ειλικρινούς συνεργασίας και συνεχίζει τις δράσεις του. Γίνονται 3 Ημερίδες ανά έτος, όπου παρουσιάζονται και βραβεύονται οι εργασίες των καταρτισμένων, επικοινωνούνται τουλάχιστον 1 newsletter ανά μήνα και υπάρχει επικαιροποιημένη γνώση και επαφή με τα νέα προγράμματα της ΜΕΥ, καθώς και βιωματικά εργαστήρια. Υπάρχει σχεδιασμός για τη συνέχιση της κατάρτισης του δικτύου σε άλλα θέματα ψυχοκοινωνικής υγείας π.χ. εκφοβισμός, καταθλιπτικό συναίσθημα, αυτοκτονικότητα, μαθησιακές δυσκολίες κτλ. Οι ειδικοί αποτελούν αποτελούν πρεσβευτές της ΜΕΥ σε όλη την Ελλάδα.
3.Υπάρχει μείωση στα θέματα του cyberbullying, grooming κ.λ.π. μετά από τις παρεμβάσεις των «Αριαδνιστών»;
Τα θέματα αυτά συνδέονται με την οικογενειακή δυσλειτουργία και τη βαθιά κοινωνικοοικονομική κρίση της χώρας τα τελευταία 5 χρόνια, καθώς και το κενό εκπαίδευσης των παιδιών στην οικογένεια και το σχολείο. Λόγω της πολυπαραγοντικής αιτιολογίας τους, αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου υποκείμενων δυσκολιών, και καθιστούν τους πρεσβευτές του «Αριάδνη» εξαιρετικά σημαντικούς και απαραίτητους, χωρίς ωστόσο να υπεραπλουστεύουμε και να βγάζουμε συμπεράσματα σχετικά με την άμεση μείωση των ποσοστών εξαιτίας της δράσης τους.
4. Σε εμάς τους εκπαιδευτικούς παρατηρείται μία «απραξία» στην αυτοεπιμόρφωση, αν μου επιτραπεί ο όρος. Πως πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να ευαισθητοποιηθούν όλοι οι εκπαιδευτικοί και να επιμορφωθούν σε τέτοια θέματα ζωτικής σημασίας όπως τα θέματα της ψυχικής υγείας;
Αποτελεί όραμα και στόχο μας η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και η προσφορά έτοιμων εκπαιδευτικών εργαλείων, όπως το «Enable» http://www.youth-life.gr/documents/enable/ENABLE_PROGRAM_GR.pdf, το Youth Power, το οποίο ετοιμάζεται, καθώς και η υλοποίηση προγραμμάτων περαιτέρω ευαισθητοποίησης σε ψυχοκοινωνικά θέματα.
5. Πότε ένας γονιός θα πρέπει να έρθει σε επαφή με την Μ.Ε.Υ.;
Βασικοί δείκτες της ποιότητας ζωής των παιδιών σχετίζονται με καθημερινές λειτουργίες και δραστηριότητες , όπως: η διατροφή, ο ύπνος, η σχολική επίδοση, τα χόμπυ και οι σχέσεις με συνομηλίκους, καθώς και η φροντίδα εαυτού. Απότομη μεταβολή των δεικτών αυτών θα πρέπει να απασχολεί τους γονείς, να αξιολογείται από αυτούς και να χρησιμοποιείται η βοήθεια από ειδικούς- εάν αυτό χρειάζεται. Σε αυτό βοηθά και η χρήση της Γραμμής Στήριξης «ΜΕ. Υποστηρίζω» 80011 80015.
6. Από τα περιστατικά που έρχονται στη Μ.Ε.Υ., ποια είναι η σειρά των εξαρτήσεων; Ποιες είναι οι περιπτώσεις που χαρακτηρίζονται ως περιπτώσεις «υψηλού κινδύνου»;
Το Τμήμα Τεχνολογίας της Μ.Ε.Υ. προσφέρει φροντίδα και εξατομικευμένη προσέγγιση – αντιμετώπιση των θεμάτων παιδιών και εφήβων που προσέρχονται στη δομή με αιτήματα προβληματικής χρήσης του διαδικτύου, π.χ. ακατάλληλο περιεχόμενο, εκφοβισμός, κακοποίηση, συμπεριφορές εξάρτησης, αποπλάνηση-grooming, τυχερά παιχνίδια, θέματα ταυτότητας κ.α.. Η Μ.Ε.Υ. υπήρξε η πρώτη δομή στην Ελλάδα που έθεσε το θέμα υπερβολικής χρήσης στο διαδίκτυο.
Παράλληλα, παρέχονται συμβουλευτική – προτάσεις σχετικά με τη δημιουργική απασχόληση στο διαδίκτυο και την αποφυγή κινδύνων – «παγίδων». Τα περισσότερα παιδιά που προσέρχονται ζητούν να συμμετέχουν σε αυτό το πρόγραμμα.
Η διαδικτυακή εξάρτηση αποτελεί το πρώτο αίτημα για το τμήμα Τεχνολογίας, καθώς και την πρώτη αιτία κλήσης στη Γραμμή Στήριξης «ΜΕ. Υποστηρίζω» 80011 80015. Υπάρχουν παιδιά που έχουν εγκαταλείψει το σχολείο τους, δεν κοιμούνται το βράδυ και παραμελούν τον εαυτό τους σε σημαντικό βαθμό – η εξάρτηση αυτή μοιάζει πολύ με εξαρτήσεις άλλου τύπου.
7. Η οικονομική κρίση στην πατρίδα μας έχει αυξήσει ή έχει μειώσει τα περιστατικά εξαρτήσεων, παρενοχλήσεων κ.λ.π.;
Τα θέματα αυτά συνδέονται με την οικογενειακή δυσλειτουργία και τη βαθιά κοινωνικοοικονομική κρίση της χώρας τα τελευταία 5 χρόνια, καθώς και το κενό εκπαίδευσης των παιδιών στην οικογένεια και το σχολείο. Λόγω της πολυπαραγοντικής αιτιολογίας τους, αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου υποκείμενων δυσκολιών.
8. Το μορφωτικό επίπεδο των γονέων παίζει ρόλο στην προστασία των παιδιών;
Αυτό φαίνεται καθαρά από την μεγάλη Ευρωπαϊκή Έρευνα EUNet ADB http://youth-health.gr/drastiriotites/ereunitiki-drastiriotita/eu-net-adb και http://www.youth-life.gr/documents/Internet-Addiction/GREEK_EU-Internet-Addiction-Behavior.pdf. Το εκπαιδευτικό επίπεδο των γονέων παίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία των παιδιών (το υψηλό μορφωτικό επίπεδο φαίνεται να προστατεύει). Ωστόσο, αυτό δεν είναι απόλυτο και η κλινική εμπειρία αποδεικνύει ότι ακόμη και οικογένειες με μέσο ή και ανώτερο κοινωνικο-οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο αντιμετωπίζουν προβλήματα, όταν υπάρχει δυσλειτουργία, χάσμα επικοινωνίας με τα παιδιά, καθώς και συναισθηματικά ανεπαρκής γονεϊκή σχέση.
9. Το «Αριάδνη» θα συνεχιστεί; Υπάρχει πρόβλεψη να επιμορφωθούν περισσότεροι εκπαιδευτικοί; Θα συνεχιστεί και σε ευρωπαϊκό επίπεδο;
Αυτό είναι ο στόχος και το όραμα όλων μας. Το «Αριάδνη» θα συνεχιστεί και θα ισχυροποιηθεί θεσμικά, ενώ παράλληλα έχουν γίνει προτάσεις για περαιτέρω εκπαίδευση και σε άλλα ψυχοκοινωνικά θέματα π.χ. εκφοβισμός, καταθλιπτικό συναίσθημα, αυτοκτονικότητα, μαθησιακές δυσκολίες κτλ., καθώς και υποβολή αιτημάτων για Ευρωπαϊκά προγράμματα σε χώρες με αντίστοιχα δίκτυα.
10.Πώς πιστεύετε ότι θα μπορούσαμε να ενδυναμώσουμε την ελληνική κοινωνία ούτως ώστε να μειωθούν τα φαινόμενα των εξαρτήσεων;
Το θέμα είναι πολυπαραγοντικό και αφορά την ευαλωτότητα της προσωπικότητας του κάθε παιδιού και την συνύπαρξη ή όχι ψυχικών δυσκολιών που κληρονομούνται, την λειτουργικότητα της οικογένειας και την εκπαίδευσης – υποστήριξη από το σχολείο. Είναι σημαντικό να ενισχύσουμε ως ειδικοί και σε συνεργασία με την πολιτεία και τα ΜΜΕ την πρόληψη, εκπαίδευση και ενημέρωση γονέων και εκπαιδευτικών σχετικά με τις προκλήσεις της σύγχρονης πραγματικότητας.
* Το «Αριάδνη» είναι ένα Πρόγραμμα Κατάρτισης Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας σχετικά με το φαινόμενο του «Εθισμού» των εφήβων στο Διαδίκτυο, καθώς και άλλους κινδύνους
Το «Αριάδνη» είναι ένα Πρόγραμμα Κατάρτισης Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας σχετικά με το φαινόμενο του «Εθισμού» των εφήβων στο Διαδίκτυο, καθώς και άλλους κινδύνους (αποπλάνηση, επιβλαβές περιεχόμενο, διαδικτυακός εκφοβισμός, παιδοφιλία κλπ) που μπορεί να αντιμετωπίσουν παιδιά και έφηβοι μέσω της ενασχόλησής τους με την τεχνολογία.
Αποτέλεσε Πρόγραμμα Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007-2013 – με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο πρόγραμμα εκπαιδεύτηκαν και ευαισθητοποιήθηκαν 1000 (χίλιοι) επιστήμονες υγείας (ιατροί, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, σύμβουλοι ψυχικής υγείας κ.α. ) και εκπαιδευτικοί ανά την Ελλάδα. Η εκπαίδευση έγινε δια ζώσης, εξ’ αποστάσεως μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας (e-learning) και πρακτική άσκηση και είχε διάρκεια 3 μήνες.
Το υλικό εκπαίδευσης συγκεντρώθηκε σε τέσσερα βιβλία:
Οι εκπαιδευόμενοι πιστοποιήθηκαν από το ΕΚΠΑ για την συμμετοχή τους.
Το δίκτυο αυτό παραμένει ενεργό και με πρόθεση να συνεχίσει την εκπαίδευση, αλλά και να οργανώσει σχετικές δράσεις σε όλη την Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό υπάρχει επικοινωνία με την Γραμμή Στήριξης της Μονάδας Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) «ΜΕ. Υποστηρίζω» 80011 80015, η οποία λειτουργεί καθημερινά από τις 09:00 έως τις 15:00 χωρίς χρέωση και διοργανώνονται τρεις έως τέσσερις ημερίδες συνεχιζόμενης εκπαίδευσης ανά την Ελλάδα, μηνιαία Workshops, βραβεία για δραστηριότητες βέλτιστης πρακτικής (bestpractices) κλπ.
Περισσότερες πληροφορίες για το «Αριάδνη» περιέχονται στην ιστοσελίδα της Μ.Ε.Υ., στο σημείο που αφορά το πρόγραμμα http://www.youth-health.gr/gia-to-ariadni .
Τέλος, αποστέλλονται ενημερωτικά newsletters σχεδόν κάθε δίμηνο.
